Klimaatwetenschappers hebben becijferd dat de wereld daadwerkelijk de opwarming van de aarde tot 2 graden kan beperken, zoals werd gezegd na de klimaattop van Glasgow. Dat blijkt uit een analyse van de plannen die op die klimaattop gemaakt zijn. Al zal er ook veel afhangen van de keuzes die beleidsmakers vandaag maken, zeggen ze.

Op de VN-klimaattop in Glasgow, in november vorig jaar, werden een hoop nieuwe klimaatbeloften gemaakt. Maar liefst 153 landen legden in het kader van de top nieuwe plannen voor. Landen die samen verantwoordelijk zijn voor zo’n driekwart van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen, hebben sindsdien beloofd tussen 2050 en 2070 klimaatneutraal te worden.

Maar wat betekenen die beloften concreet voor het klimaat? Voor het eerst hebben wetenschappers dat becijferd, in een studie die gisteren in het wetenschappelijke tijdschrift Nature gepubliceerd is.

En ze hebben hoopgevend nieuws. Voor het eerst heeft de wereld de grens van 2 graden Celsius opwarming in vergelijking met pre-industriële tijden in het zicht. Die grens is belangrijk. In het klimaatakkoord van Parijs sprak de wereld af om de opwarming van de aarde daar “een stuk onder” (“well below”) te houden. Klimaatwetenschappers waarschuwen dat de opwarming van de aarde een pak onvoorspelbaarder wordt als ze hoger piekt dan die 2 graden.

Het klimaatakkoord van Glasgow kwam moeizaam tot stand, blijkt uit deze Journaal-reportage, maar heeft dus wel iets opgeleverd:

Daarvoor maakten de wetenschappers honderden simulaties van wat het zou betekenen als 196 landen al hun klimaatbeloften daadwerkelijk zouden uitvoeren, zowel de verplichte als de vrijblijvende. Een huzarenstukje, want doorgaans gaan zulke simulaties vaak enkel uit van de beloften van grote vervuilers zoals China, de VS of India. Bovendien namen ze ook de uitstoot van de scheep- en luchtvaart mee in hun berekeningen.

Professor Malte Meinshausen van de Universiteit van Melbourne noemt het in de krant The Guardian een “historische mijlpaal” dat de klimaatopwarming onder de 2 graden zou kunnen gehouden worden.  

Er is ook minder goed nieuws: de ondergrens van 1,5 graden opwarming lijkt volgens de onderzoekers echt wel onbereikbaar. Volgens hun simulaties zal de wereldwijde uitstoot van CO2 in 2030 6 tot 13 procent hoger liggen dan in 2010. Om 1,5 graad mogelijk te houden, zouden we dan 45 procent minder moeten uitstoten dan in 2010.

Zonnepanelen plaatsen, huizen isoleren, windmolens plaatsen... We moeten een tandje bijsteken

“Zelfs onder de meest ambitieuze scenario’s verwachten we dat de mediaanopwarming kort na 2030 boven de 1,5 graden zal uitstijgen”, klinkt het in de studie. “Hoe ver de opwarming nadien nog verder stijgt, hangt af van de reductiemaatregelen die we vandaag nemen.”

“Elk uitstel in het ombuigen van de stijgende uitstoot, het uitfaseren van fossiele brandstoffen en het ontwikkelen van opties voor duurzame en permanente negatieve uitstoot, zal dit doel onbereikbaar maken.”

Toch noemen de wetenschappers hun resultaten “een reden tot optimisme”, omdat de grens van 2 graden wél haalbaar lijkt. Al is het wel belangrijk dat alle beloften van Glasgow ook daadwerkelijk uitgevoerd worden, waarschuwen ze. Met het huidige klimaatbeleid stevent de wereld nog steeds af op een opwarming van 2,6 graden Celsius tegen 2100 (tegenover 1,2 graden vandaag).

“Beleidsmakers staan op een kruispunt”, klinkt het in een commentaar van een van hen, Christophe McGlade van het Internationaal Energie-agentschap, in Nature. “We kunnen ervoor kiezen om de uitstoot verder te consolideren en de energiecrisis nog erger te maken. Of we kunnen dit moment aangrijpen om een eerlijke stap te zetten naar een schonere en veiligere toekomst.”

"Er is nog steeds een groot verschil tussen lange- en kortetermijnbeloften", zegt ook klimaatexpert Pieter Boussemaere. Hij wijst erop dat landen hun langetermijnbeloften van (bijvoorbeeld) klimaatneutraliteit tegen 2050 gemakkelijker voor zich uit kunnen schuiven dan beloften tegen 2030, waarvoor ze meteen aan de slag moeten gaan.  En laat nu net vooral die langetermijnbeloften zeer populair zijn.

Ook volgens Jos Delbeke,  voormalig directeur-generaal voor het klimaat bij de Europese Commissie, is het nu vooral zaak om die beloften om te zetten in concrete maatregelen. "Deze studie geeft hoop. We kennen de technologieën, die zijn geen hocus-pocus meer, we weten wat we moeten doen. De mensen moeten worden aangespoord om zonnepanelen te plaatsen en hun huizen te isoleren, en er moeten windmolens geplaatst worden. Aan die concrete beleidsvertaling schort het nog wat. We moeten dringend een tandje bijsteken."

Schrijf je in op onze dagelijkse nieuwsbrieven

Volg ons op sociale media

Bent u getuige van een nieuwsfeit of hebt u zelf nieuws te melden?

Volg VRT NWS op uw smartphone of tablet via de VRT NWS-app.

Beschikbaar voor iOS en Android.